Bir din cezası olarak “aforoz etme – iletişimi kesme”

İngilizce’de kullanılan excommunicate diye bir terim var. Bu aslında dini bir terim.

“Excommunicate” kelimesi, genellikle Hristiyan kiliseleri bağlamında kullanılan bir terimdir ve bir kişinin kilise topluluğuyla olan resmi ilişkisinin kesilmesi anlamına gelir. Bu, kilisenin üst düzey yetkilileri tarafından, genellikle ciddi bir doktrin ihlali veya ahlaki suç işlediği düşünülen bir üye üzerinde uygulanır.

Buna Türkçe’de aforoz denir. “Aforoz” kelimesi, Yunanca “ex” (dışarı, ötesinde) ve “khoros” (dans, koroyla birlikte) kelimelerinden türetilmiştir. Birlikte, “khoros’un dışına atma” gibi bir anlam ifade eder.

Aforoz edilen bir kişi, bulunduğu kilise topluluğundan resmen dışlanır ve bu durumun çeşitli dini ve sosyal sonuçları olabilir. Aforozun etkileri ve sonuçları, kişinin mensup olduğu mezhebe ve kilisenin kurallarına bağlı olarak değişebilir. Genel olarak aforoz edilen bir kişinin karşılaşabileceği durumlar şunlardır:

1. Sakramentlerden Mahrum Kalma: Aforoz edilen kişi, kilisenin sakramentlerine (örneğin, vaftiz, komünyon, günah çıkarma) katılamaz. Bu, kişinin kilise yaşamındaki en önemli dini ritüellere erişimini engeller.
2. Dini Toplulukla İlişkilerin Kesilmesi: Aforoz edilen kişi, kilise topluluğuyla olan resmi ilişkilerini kaybeder. Bu, kilise hizmetlerine, toplantılarına ve diğer etkinliklerine katılamama anlamına gelir.
3. Sosyal ve Dini İzolasyon: Aforoz, kişinin dini cemaatten ve bazen de sosyal çevresinden izole edilmesine neden olabilir. Topluluk üyeleri, aforoz edilen kişiyle dini konularda ilişki kurmamaya teşvik edilebilir.
4. Maddi ve Manevi Destek Kaybı: Aforoz edilen kişi, kilisenin sağladığı maddi ve manevi desteklerden mahrum kalabilir. Bu, yardım programlarına erişiminin kesilmesi veya manevi rehberlik alamama anlamına gelebilir.
5. Kilise İçindeki Görevlerin Kaybı: Eğer aforoz edilen kişi kilisede bir görevdeyse, bu görevinden alınır. Örneğin, bir rahip aforoz edilirse, rahiplik yetkileri elinden alınır.

Neden aforoz edilir bir kişi? Aforoz, genellikle ciddi dini veya ahlaki ihlaller nedeniyle uygulanır. Bu ihlaller, farklı Hristiyan mezheplerinde ve kiliselerinde biraz farklılık gösterebilir, ancak genellikle aşağıdaki türden eylemler aforozla sonuçlanabilir:

1. Ciddi Doktrin İhlalleri: Kilisenin temel öğretilerine ve doktrinine karşı çıkan veya bunları reddeden kişiler aforoz edilebilir. Örneğin, Katolik Kilisesi’nde sapkınlık (heretik) aforoz sebebidir.
2. Kiliseye Karşı İsyan ve İtaatsizlik: Kilisenin otoritesine açıkça karşı çıkan veya kilise liderlerinin otoritesini tanımayan kişiler aforoz edilebilir.
3. Ciddi Ahlaki Suçlar: Cinayet, zina, tecavüz, hırsızlık gibi ciddi ahlaki suçlar işleyen kişiler aforoz edilebilir.
4. Kilise Hukukuna Aykırı Davranışlar: Kilisenin kanunlarını veya kurallarını ağır bir şekilde ihlal eden kişiler aforoz edilebilir. Örneğin, Katolik Kilisesi’nde, kasten kürtaj yaptırmak veya kürtaj yapmak aforoz sebebi olabilir.
5. Sakral Kutsallıklara Saygısızlık: Sakramentlere veya kutsal nesnelere ciddi saygısızlık yapan kişiler aforoz edilebilir. Örneğin, kutsal ekmeği (komünyon) saygısızca kullanmak veya kötüye kullanmak.
6. Diğer Dinlerle veya Kültlerle İşbirliği: Bazı kiliseler, başka dinlere veya kültlere katılımı veya onlarla işbirliğini aforoz sebebi olarak görebilir.
7. Skandal Yaratma ve Topluluğa Zarar Verme: Kilise topluluğuna ciddi zarar veren veya skandal yaratan eylemler de aforozla sonuçlanabilir.

Bu ihlallerin detayları ve aforoz süreci, her mezhep ve kilisenin kendi kurallarına ve doktrinine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Aforoz kararı genellikle kilise hiyerarşisinin üst kademeleri tarafından alınır ve bu kararlar, kişinin kilise topluluğuna dönme ve tövbe etme şansını da içerebilir.

Aforozun tam anlamı ve uygulanışı, farklı Hristiyan mezhepleri arasında değişebilir:

1. Katolik Kilisesi: Aforoz, Katolik Kilisesi’nde oldukça tanınmış bir uygulamadır. Ciddi bir suç işlediği düşünülen bir kişi, kilise yetkilileri tarafından aforoz edilebilir, bu da o kişinin kilise sakramentlerine erişimini keser.
2. Ortodoks Kilisesi: Ortodoks Kilisesi’nde de aforoz uygulanabilir. Bu, genellikle ciddi bir doktrin ihlali veya ahlaki suç durumunda olur. Ortodoks Kilisesi, tövbe ve bağışlanma süreçlerine de odaklanır, bu nedenle aforoz genellikle kalıcı bir yaptırım değildir.
3. Protestan Kiliseleri: Protestanizm çok çeşitli mezhepleri içerir, bu nedenle aforoz uygulamaları farklılık gösterebilir. Bazı Protestan kiliselerinde, aforoz yerine disiplin veya topluluk içindeki başka tür yaptırımlar uygulanabilir.
4. Anglikan Kilisesi: Anglikan Kilisesi, aforoz uygulamasına sahip olabilir, ancak bu, diğer bazı kiliselerden farklı bir şekilde yorumlanabilir ve uygulanabilir.